Bộ sưu tập Finch

Câu chuyện về loài Finch có lẽ sẽ là câu chuyện không bao giờ dứt với người nuôi chim cảnh.

Cũng thật dễ hiểu, vì Finch là phân loài cực kì lớn trong Bộ chim Sẻ. Mặt khác nhiều loài Finch đã được con người thuần hóa từ xa xưa, và cho đến nay chúng vẫn chiếm số lượng dẫn đầu trong các loài chim cảnh được con nguời nuôi nấng, lai tạo và yêu thích.

Finch có mặt ở khắp nơi, từ những hoang mạc châu Phi xa xôi nóng bỏng đến những miền thảo nguyên Australia tràn trề nhựa sống, từ những vùng đồng bằng cận nhiệt đới Đông Nam Á quen thuộc với những cánh rừng cận nhiệt đới đến những bán đảo hoang vu kề biển không dấu chân người.

Finch sống gần gũi mà xa lạ, dễ tìm mà khó kiếm. Finch xinh đẹp, Finch nhỏ nhắn, và … Finch hớp hồn những kẻ chơi Finch!

Đó là màu sắc! Màu sắc của cầu vồng lung linh huyền bí.
Đó là khóm hoa! Những khóm hoa biết bay và biết hót.
Đó là đam mê, làm run rẩy những bàn tay người chăm khi mở cửa lồng.
Đó là tình yêu, làm lỗi nhịp những con tim say đắm.

Thiên nhiên ban tặng cho loài Finch những sắc màu tuyệt diệu mà bất cứ loài chim nào cũng phải khao khát và ganh tị.

Những bộ lông lóng lánh sáng rực dưới ánh mặt trời luôn mời gọi những kẻ say mê cái đẹp: cả một bản giao hưởng của trắng tinh hoa cúc, của vàng ươm hướng dương, của đỏ rực dâu chín, của xanh rờn đồng cỏ, của tím biếc hoàng hôn... cùng hoà làm một, làm nên những chú Finch đẹp đến diệu kì.

Mùa xuân, từng đàn Finch ríu rít gọi bạn tình để yêu nhau, cùng nhau xây dựng tổ ấm. Cả một vùng đất lâu nay vốn hiền lành tĩnh lặng bỗng nhiên rào rạt tiếng vỗ cánh, tiếng líu gọi nhau, tiếng líp chíp gọi mẹ của những chú Finch con.

Lịch sử thuần hóa loài Finch bắt đầu từ hơn 400 năm trước.

Người Trung Quốc là những kẻ có công đầu tiên khi thử nghiệm cho sinh sản trong điều kiện nuôi nhốt những chú chim Sắc Lonchura domestica) hoang dã bắt được ngoài trời.
Thú chơi này lan sang đất nước mặt trời mọc, nó được đón nhận nồng nhiệt và phát triển thành một ngành kinh doanh thực sự.
Cuối cùng, theo chân những chàng thủy thủ Bồ Đào Nha, từ nước Nhật, chúng đặt chân đến Châu Âu.

Sắc Nhật (Society Finch, Bengalese Finch) - hẳn ta đã hiểu vì sao chúng có tên như thế - lập tức chiếm được cảm tình của người chơi chim, bởi dáng vẻ nhí nhảnh dễ thương, bởi tính tình dịu dàng dễ mến, bởi khả năng thích nghi nhanh với môi trường sống.

Và hơn hết, bời cái thú vui thuần hóa dễ dàng khiến con người lần đầu tiên có thể đàng hoàng ngồi quan sát trong nhà mình cảnh tượng Finch đan tổ, ấp trứng và mớm con.

Chỉ trong thời gian ngắn, từ màu nâu xám đặc trưng của họ nhà sẻ, Sắc Nhật lột xác trở thành loài chim cảnh nhỏ đầu tiên được con người lai tạo với hàng loạt màu sắc khác biệt, khiến người mới chơi cứ ngỡ chúng là những loài chim khác nhau.

Cùng với Sắc Nhật, người chơi chim bắt đầu làm quen với các loài Finch hoang dã khác.

Càng lúc người ta càng khám phá ra những loài Finch tuyệt đẹp đến từ Châu Phi, Châu Á, và đặc biệt là Châu Úc xa xôi.

Úc châu trở thành cái nôi nghiên cứu Finch cho các nhà điểu học.

Chỉ trong một thời gian ngắn, ngừời ta phát hiện ra hàng loạt lòai Finch ở xứ sở diệu kì này. Con đường săn bắt, buôn bán Finch được thiết lập từ Châu Úc đến Châu Âu và Nhật bản trở thành một “con đường tơ lụa” đối với những người kinh doanh và chơi chim cảnh.

Thức ăn chính của Finch là các loại hạt cỏ. Trong điều kiện nuôi nhốt con người hòan toàn có khả năng đáp ứng các yêu cầu ăn uống của Finch bằng các loại ngũ cốc thông thường: kê, lúa gạo, lúa mì, yến mạch…

Vaò mùa sinh sản, Finch hoang thường ăn thêm các loại côn trùng, sâu bọ nhỏ để tăng hàm lượng đạm trong khẩu phần thức ăn mớm cho chim con. Về với con người, chúng dễ dàng làm quen với các món trứng gà luộc, kê trứng, bột ngũ cốc trộn trứng, sâu qui... và đã cho ra đời các thế hệ chim con tiếp nối hòan tòan khỏe mạnh .

Cái thú chơi Finch không nằm ở việc nghe tiếng hót của chúng, bởi tiếng líu của Finch nhỏ, âm tiết khá đa dạng nhưng không thể so sánh với khuyên hay yến. Nhưng bù lại là màu sắc tuyệt đẹp, sự thân mật gần gũi đến tin cậy hòan tòan vào con người, và khả năng nghiên cứu lai tạo ra các màu sắc khác nhau của chúng.

Người chơi mê mệt Finch vì chỗ đó!

Riêng với tôi, cái cảm giác khum khum trên tay một chú Finch con mới ra ràng, để thấy chú ta ngơ ngác chiêm chiếp gọi mẹ, rồi tin tưởng nép mình vào lòng bàn tay con người xa lạ mới thú vị và thân mật làm sao.
Cảm xúc trào dâng, thấy mình như một người mẹ lớn của đàn Finch xinh đẹp, thấy mình gần với thiên nhiên hơn, yêu thiên nhiên hơn, và hoà vào thiên nhiên hơn.

Người đam mê Finch nâng niu quả trứng nhỏ, mong manh một lớp vỏ trắng mà chứa đựng cả một bầu trời tự do bao la. Mơ một ngày mai Finch tung đôi cánh, để cái cơ thể bé nhỏ xinh xắn và nồng ấm ấy sẽ vẽ tung lên trời xanh những vũ điệu sặc sỡ của sắc màu .

Viết cho ABV - aquabirdvn.com, tháng 8 năm 2004