Chim Hoành hoạch - Olive-winged Bulbul (Pycnonotus plumosus) chả xa lạ gì với người chơi chim Việt Nam: một loài chim hót ăn sâu bọ kích thước cỡ vừa, màu xanh xám đơn giản, có nhiều ở các vùng rừng và đồng bằng miền Nam.
Khi chúng tôi đến Cát Tiên; quá trình đi rừng cũng thấy nhiều cái tổ dạng chén nhỏ, thường gác trên chạc ba của cây. Cây mà hoành hoạch ở Cát Tiên chọn làm tổ thường có nhiều lá, bản lá to cỡ bàn tay hoặc hơn, ken khá dầy: mục đích hẳn là để che chắn nắng mưa dội từ trên xuống cái tổ mở nhỏ.
Cũng như vài loài chim có hình dáng và kích thước tương tự: tổ của hoành hoạch vừa đủ để chim mẹ áp bụng và một phần ngực của mình vào che kín. Đầu, đuôi chim mẹ lộ ra bên ngoài, cánh phủ hai bên chắn gần như toàn bộ cái tổ.
Lại vẫn như mọi khi: ngay buổi chiều đầu tiên vừa đến với Cát Tiên: anh dathtv đã phát hiện trước và chỉ cho tôi xem một cái tổ chim Hoành hoạch đang sử dụng ở ngay sân vườn Ban quản lí.
Dù làm tổ ở ngay khu vực thường xuyên có người và xe cộ qua lại, ngay sát đường đi chính, nhà Hoành hoạch đã chọn một cái chạc ba rất kín đáo cách mặt đất khoảng 3m - giữa um tùm cành biếc lá xanh.
Ở đó có một con chim mái mẹ đang nằm, dấu mình im ắng
Thế nhưng nó không thể dấu mình được lâu: vì thực ra con của nó đã nở, và nó phải đi kiếm mồi về nuôi con.
Thấy con người, nó bay vụt ra khỏi tổ, đứng xớ rớ cảnh giác gần cái tổ của mình
Phu quân của nó thì trước đó đã hót cảnh báo từ một cành phượng trên cao - cách đó 20 chục mét
Con chim trống có vẻ thich cây phượng: mấy ngày liền quan sát tôi đều thấy nó đứng ở đây.
Có lẽ cây phượng cao, đang mùa ít lá lên tầm quan sát thoáng đãng - đúng cái ông bố mang trách nhiệm cảnh giới đang cần!
Mỗi ngày, con chim mái vất vả với hàng chục chuyến bay đi lại để bắt mồi về mớm cho con
Nó không thể bỏ con đi quá xa, đôi khi thấy người đến sát gốc cây chụp ảnh mà vẫn nằm lì lợm trong tổ: cho thấy con của nó rất nhỏ, mới nở chỉ vài ngày và đang rất cần hơi mẹ
Một màn mớm con:
Nó bay sà đến tổ
Đậu vào cái chạc cây và cúi đầu vào trong
Chim non đói nằm trong thấy động theo bản năng sẽ dướn cổ lên cao, mỏ há rộng để chờ đón thức ăn từ cha mẹ
Chim mẹ sẽ nhét thức ăn vào sâu trong họng chim non.
Xong việc, nó đứng đó một lúc, rồi bay đi: bắt đầu công cuộc tìm kiếm một con sâu bọ mới!
Khi bản thân đã no và con đang ngủ yên trong tổ, nó đứng rỉa lông cánh và vừa cảnh giới, vừa quan sát tìm sâu ở một chạc cây thật gần
Tất cả diễn ra dưới sự chứng kiến của một con cuốn chiếu rừng to uỳnh đáng sợ
Mà chim mẹ mớm con xong rồi thì bay đi, không nhận ra!
Trên một cây phượng khác cũng gần đó, một con Trảu đang quan sát vợ chồng nhà Hoành hoạch
----------------------------------------
Những cái tổ Hút mật
Khác với tổ Mỏ rộng to đùng được treo vắt vẻo trên cao: tổ của những con chim Hút mật - Sunbird rất nhỏ nhoi và xinh xắn. Cũng phải thôi vì chúng là những con chim nhỏ sống bằng cách hút mật hoa - nên tổ cũng phải vừa với kích thước của chúng.
Hút mật mà chúng tôi nhìn thấy nhiều lần trong chuyến đi Cát Tiên lần này là loài Hút mật năm màu/Hút mật lưng xanh - Olive-backed Sunbird (Cinnyris jugularis). Trong nắng nóng rừng Cát Tiên: bộ lông bụng vàng và sắc tím ở cổ chúng ánh lên rực rỡ.
Những cái tổ làm rất thấp, thường từ khoảng 3m trở xuống, ở những nơi khá gần lối đi - dọc theo đường mòn vào rừng, hoặc thậm chí ngay khu nhà ở và khu quần thể nhà làm việc của ban quản lý rừng: tôi cũng đếm được gần chục cái tổ nhỏ - có cái mới, có cái đã cũ. Có những tổ chỉ cách mặt đất 60 phân, treo toòng teng đầu ngọn lá dừa kiểng sà đến sát ngọn cỏ bên dưới.
Như cái tổ này - ngay đầu một tàu lá cau kiểng sát mặt đất
Không chỉ dùng sợ cỏ, chúng còn dùng những vật liệu dạng miếng nhỏ như những miếng vỏ cây, những mẩu lá khô, những mảnh địa y chết mỏng và nhỏ bằng móng tay để làm tổ (như người ta dùng những viên gạch) và kết dính những vật liệu đó lại với nhau bằng những chất liệu đặc biệt là tơ nhện hoặc cũng có thể là thứ chất kết dính gì đó nữa mà tôi không rõ...
Trên đường về nhà, chúng tôi ghé nhà anh dathtv - ngắm những đôi Hút mật trong aviary nhà anh đang làm tổ.
Học theo thiên nhiên, anh bắt chước làm những cái tổ hút mật, dùng tơ nhện - tơ tằm kéo bện lại cho chắc làm phần khung sườn cơ bản - những con Sunbird nhà anh tự dùng thêm vật liệu để biến cái khung sườn ấy thành tổ ấm của mình.
Con trống Crimson Sunbird - Hút mật ngực đỏ/Hút mật Xác pháo nhà anh Đạt đang chuẩn bị làm bố
Và những cái tổ Hút mật trong aviary
Con mái đang nằm ấp trong tổ: đầu nó thò ra ngoài cửa tổ để quan sát
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét